Przestrzeń zurbanizowana przeszła w ciągu ostatniego stulecia spore przemiany. Tam, gdzie niegdyś obowiązywała zwarta zabudowa, obecnie mamy do czynienia z różnej wielkości skwerami, parkami i terenami zielonymi. Na całe szczęście – przy współczesnym poziomie zanieczyszczeń życie w miastach pozbawionych zielonej przeciwwagi byłoby prawie niemożliwe. A jak prezentuje się ta sytuacja od strony prawnej? Jaki podmiot jest odpowiedzialny za miejskie zielone płuca?
Zarządzanie zielenią – rozwiązania w różnych miastach
Przechadzając się z psem po parku miejskim albo czekając na przystanku obok ukwieconych klombów, rzadko zastanawiamy się, kto właściwie zdecydował o zaplanowaniu otaczających nas zielonych przestrzeni. Za zieleń miejską uznawane są tereny różnego typu – mogą być to zarówno chronione obszary naturalne, w rodzaju lasów, łąk czy uroczysk, jak i zorganizowane ręką ludzką tereny parkowe czy ogrodowe.
Wszystkie te sfery posiadają w miastach jedną wspólną cechę, którą jest stały nadzór odpowiedzialnych za nie podmiotów, ich utrzymanie i planowanie. W wielu dużych miastach kraju istnieją w tym celu Zarządy Zieleni Miejskiej.
Jeżeli w danym mieście nie przewidziano powołania takiej jednostki, jej funkcje przejmują inne istniejące zarządy, jak choćby Miejski Zarząd Nieruchomości Komunalnych. Szczegółowe działania związane z zarządzeniem i pielęgnacją zieleni należą także czasami do innych instytucji. W obrębie cmentarzy komunalnych, który często pozostają przynajmniej częściowo zadrzewione, odpowiadają za to ich zarządy. Z kolei na decyzje o wycince chorych lub uszkodzonych drzew ma wpływ głównie Wydział Ochrony Środowiska.
Co należy do kompetencji Zarządu Zieleni Miejskiej?
Mieszkańcy miast nie zawsze zdają sobie sprawę z tego, że całość przestrzeni w miastach objęta jest szczegółowym, wieloletnim planowaniem. Pojawienie się każdego budynku, skweru czy nowej alejki to projekt, który pozostaje w zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Dotyczy to również miejskich terenów zielonych, gdzie w grę wchodzą także inne zarządzenia, na przykład decyzje konserwatorów zabytków, prywatnych administratorów osiedli czy założenia Programu Ochrony Środowiska dla danego obszaru.
Oczywiście, osobom przyglądającym się z zewnątrz działaniom takim, jak pielęgnacja zieleni miasta mogą zaoferować konkretne informacje na temat szczegółów prowadzonych projektów. Do ich realizacji wynajmowane są najczęściej zewnętrzne firmy arborystyczne czy ogrodnicze, a niekiedy pojawia się także konieczność sięgnięcia po opinię specjalisty, w tym ekologa, dendrologa czy architekta ogrodów. Jeżeli chodzi o sam ZZM, tu realizowanych jest spora ilość projektów, obejmujących zarówno utrzymanie dotychczasowych terenów zielonych, jak i planowanie nowych.
Są to między innymi rewitalizacje i remonty parków, dbanie o roślinność w pasach drogowych, na skwerach i przystankach, oczyszczanie i kontrola roślinności wokół miejskich zbiorników naturalnych czy tworzenie kanałów migracyjnych dla zwierząt zamieszkujących miejskie tereny zielone. Już na pierwszy rzut oka widzimy, że każdy ZZM lub analogiczna jednostka mają przed sobą ogromną liczbę bardzo zróżnicowanych zadań, których efekty następnie podlegają nierzadko surowej ocenie mieszkańców. Warto jednak pamiętać, że to właśnie funkcjonowanie instytucji zarządzających zielenią miejską sprawia, iż jakość powietrza w naszych miastach zmienia się na lepsze.
Artykuł powstał dzięki współpracy z firmą Romi.
